Noodpakketten nodig voor allerlei rampen: ‘Niet just in time, maar just in case’
Mensen moeten zich bewuster worden van het belang van een noodpakket, zegt advocaat en onderzoeker Ot van Daalen in BNR’s Boekestijn & De Wijk. In zijn nieuwe boek Voorbereid onderzoekt hij uiteenlopende rampscenario’s waar Nederland mee te maken kan krijgen. ‘Een noodpakket hoeft niet alleen nodig te zijn voor een eventuele oorlog, maar juist ook voor andere rampen.’
'In mijn boek wilde ik verschillende scenario's uitwerken die in Nederland zouden kunnen plaatsvinden. Denk aan verschillende rampen, zoals een pandemie.' Sommige scenario's zijn heel fysiek, zoals een black-out of een overstroming, zegt Van Daalen. 'Maar ik heb ook gekeken naar een scenario dat we richting een autoritair systeem gaan bijvoorbeeld.'
Blackout
Een van de scenario's in het boek is een totale black-out van het elektriciteitsnet, waarvoor Van Daalen eerdere black-outs heeft geanalyseerd. Hij schrijft dat er in de eerste uren relatief weinig gebeurt: 'Het licht gaat uit en de koelkast stopt, maar dat is nog te overzien.' Mobiel internet en telefonie werken dan vaak nog, en mensen kunnen bellen. 'Na ongeveer twee uur wordt het spannender: ook die verbindingen vallen uit, zendmasten gaan plat en dan ben je aangewezen op de hulpdiensten.'
Hij legt uit dat de hulpdiensten gebruik maken van het C2000-netwerk en back-up batterijen hebben waardoor zij wel bereikbaar zijn.
Na ongeveer zes uur vallen steeds meer voorzieningen uit. 'Denk aan noodaggregaten die op diesel draaien: op een gegeven moment is de brandstof op.'
Kwetsbaarheid
'Er is een ontwikkeling gaande dat alles steeds efficiënter moet worden. We willen overal kunnen pinnen, en voorraden moet precies worden bijgehouden met logistieke systemen.' Van Daalen ziet dat door die efficiëntie bepaalde back-ups kwijtraken en dat de digitalisering ons ook kwetsbaar maakt.
Die kwetsbaarheid is te verkleinen met extra buffers, legt Van Daalen uit. 'Denk aan zendmasten met batterijen die langer meegaan.' Ook is dual sourcing volgens hem essentieel. 'Je hebt meerdere leveranciers nodig voor dezelfde dienst.' Zo wijst Van Daalen op de Nederlandse afhankelijkheid van digitale dienstverleners vanuit de VS, zoals Microsoft. 'Ik zou graag zien dat de Nederlandse overheid een alternatief heeft waaruit we kunnen kiezen, maar die is er niet en dat kost geld.'
‘Ik verwacht wel dat als het langer zou duren dat de overheid burgers zal evacueren. Op een gegeven moment komt er wel echt hulp’
Sturende rol
Volgens Rob de Wijk staat in het Nederlandse crisishandboek dat de overheid in noodsituaties de regie nemen. 'Die sturende rol is uitbesteed aan gemeenten en veiligheidsregio's, en tijdens corona bleek hoe problematisch dat uitpakt.' Het is dan ook volgens hem problematisch dat zo'n 85 procent van de vitale infrastructuur in handen is van het bedrijfsleven. 'Dat zijn dan vaak ook nog buitenlandse bedrijven.'
Noodpakket
De overheid adviseert burgers om een noodpakket voor 72 uur in huis te hebben. Dat is volgens Van Daalen dan ook een minimum. 'Er zijn verschillende meningen over voor hoeveel uur een noodpakket zou moeten zijn.' Volgens hem zijn de meeste black-outs van de afgelopen tijd zo binnen de 12 à 24 uur opgelost. 'Ik verwacht wel dat als het langer zou duren dat de overheid burgers zal evacueren. Op een gegeven moment komt er wel echt hulp.'
'Een noodpakket hoeft niet alleen nodig te zijn voor een eventuele oorlog, maar juist ook voor andere rampen. Haal het dan ook in huis, niet 'just in time', maar 'just in case', aldus Van Daalen.
Autoritair systeem
Ook bespreekt Van Daalen het scenario dat Nederland richting een autoritair systeem gaat. Het gaat daarin allemaal om vertrouwen, legt hij uit. 'Zodra dat systeem ondermijnd wordt, neemt ook het vertrouwen in de overheid en alle infrastructuren die daar omheen hangen af.' En hij concludeert dan ook dat het 'makkelijk' is om de democratische rechtsstaat te ondermijnen. 'Kijk maar naar Polen, Hongarije of de VS, en je ziet hoe kwetsbaar het systeem eigenlijk is.'
Bron: https://www.bnr.nl/nieuws/nieuws-politiek/10587178/noodpakketten-nodig-voor-allerlei-rampen-niet-just-in-time-maar-just-in-case